چشم عضوی ظریف با ناحیه بزرگ و مرطوبی است که در معرض محیط قرار دارد که آن را نسبت به سایر قسمت‌های بدن در معرض آلودگی هوا قرار می‌دهد. با این حال، پاسخ چشم‌ها به آلاینده‌های موجود در هوا از عدم وجود علائم تا تحریک شدید و درد مزمن متغیر است. حتی زمانی که از لنزهای تماسی استفاده می شود، چشم‌ها همچنان به این اثرات حساس تر هستند.
عوامل
شدت ناراحتی ناشی از آلودگی هوا با میزان هیدروکربن‌ها و اکسید نیتریک در هوای محیط تعیین می‌شود. مواد شیمیایی هیدروکربنی که به ویژه برای ایجاد چنین تحریکی معروف هستند عبارتند از الفین‌های C4 و C5. هیدروکربن‌های با زنجیره‌های منشعب در مقایسه با زنجیره‌های مستقیم، تأثیرات قوی‌تری روی چشم‌ها دارند، به‌ویژه اگر زنجیره حاوی مقداری پیوند دوگانه دور از کربن انتهایی باشد. تحریک ناشی از الفین‌ها به طور قابل توجهی در مقایسه با پارافین بیشتر است.
در بین ترکیبات فنلی، سیکلوهگزن در مقایسه با بنزن یا سیکلوهگزان بیشترین تحریک را ایجاد می‌کند. آلودگی هوا عمدتاً به دلیل خودروهای فرسوده و نیروگاه ها رخ می‌دهد. سطح قابل توجهی از سوزش چشم در صورت قرار گرفتن در معرض چنین آلودگی هوایی تا چهار ساعت رخ می‌دهد.
رابطه بین اندازه ذرات در اگزوز خودرو و وقوع سوزش چشم نامشخص است. با این حال، یک محقق نشان داده است که زیر 0.2 میکرون، تا حد زیادی از تحریک جلوگیری می‌شود. اعتقاد بر این است که ساخت و عملکرد وسیله نقلیه موتوری میزان انتشار هیدروکربن‌ها و اکسید نیتریک را تعیین می‌کند. با این حال، سطوح هیدروکربن فردی بیشتر به نوع سوخت مورد استفاده بستگی دارد. هر دوی این مواد شیمیایی به یک اندازه باعث تحریک چشم می‌شوند.
فعل و انفعالات دی اکسید گوگرد و تری اکسید در غلظت های زیرآستانه با کلرید سدیم یا ذرات کربن سیاه در القای تحریک رسوب می‌کنند. مطالعه دیگری همبستگی بین سطوح اکسیدان در هوا و تحریک چشم در زمان‌های خاصی از سال را نشان داده است. وجود آئروسل نیز به عنوان یک عامل مهم پیشنهاد می‌شود. اکسیدان ها می‌توانند در لایه اشک حل شوند و آن را اسیدی کنند و باعث تحریک بیشتر غشای مخاطی چشم شوند.
برخی از آلاینده‌های هوا که معمولاً در کلان شهرها یافت می‌شوند عبارتند از:
- مونوکسید کربن (CO)
- دی اکسید نیتروژن (NO)
- دی اکسید گوگرد (SO 2 )
- آرسنیک، آزبست، بنزن، سرب، کلروفلوروکربن، ذرات معلق و دیوکسین
علائم آلودگی در چشم
برخی از علائمی که اغلب پس از مواجهه چشمی با آلودگی هوا مشاهده می‌شود عبارتند از:
- احساس سوزش و قرمزی
- تحریک
- اشک
- تخلیه
- آلرژی همراه با خارش شدید، قرمزی، ترشح، تورم چشم و مشکل در باز کردن چشم
- افزایش خطر ابتلا به عفونت
- خارش
- آب مروارید